Šta su to pametni gradovi?

Smart cities, odnosno pametni gradovi, odnose se na održivi urbani razvoj zahvaljujući primjeni najsavremenijih digitalnih tehnologija. To se tiče svih područja urbanog sektora u namjeri da se stvori efikasniji sistem sa novim i poboljšanim uslugama. Pametni grad je koncept koji je nastao da bi se postigla tri glavna cilja, a to su: adekvatna primjena energetske efikasnosti, smanjenje emisije ugljen-dioksida i poboljšan kvalitet života ljudi u gradovima. 

Svjedoci smo da populacija eksponencijalno raste iz godine u godinu. Smatra se da će do 2050. čak 85% svjetske populacije živjeti u gradovima. To će neminovno stvoriti velike probleme sa dostupnošću resursa, snadbijevanjem, kao i ogromnu količinu zagađenja ako se ništa ne bude preduzelo povodom toga. Upravo zato je strategija pametnih gradova nastala kao potreba da se pronađu novi sistemi razvoja sa rješenjima koja garantuju kvalitet života na održiv način.

Skup inovativnih tehnologija koje su potrebne za sprovođenje ideje pametnih gradova su: internet stvari (IoT), vještačka inteligencija (AI), veliki podaci (Big data), Cloud computing, Digital twin i mnogi drugi. 

Kako to zapravo funkcioniše i koji su ključni elementi pametnih gradova?

Upotreba senzora i IoT uređaja služi za prikupljanje podataka od zgrada, objekata, saobraćajnih sistema, sistema obezbjeđenja, zaliha itd. koji se obrađuju i šalju na određene platforme za upravljanje. Zahvaljujući platformama, mogu se vizualizovati, analizirati, a uz to pružaju i mogućnost istovremenog rada u realnom vremenu u različitim djelovima grada.Pametni gradovi uključuju društvo u proces kreiranja parametara , identifikujući potrebe građana i nudeći rješenja koja poboljšavaju kvalitet života uz najmanji uticaj na životnu sredinu. 

Glavni faktori toga procesa su: korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija, automatizacija izgradnje i upravljanja, efikasno prostorno planiranje, urbana mobilnost i održivi javni prevoz, smanjena potrošnja energije, optimizacija sakupljanja otpada, tehnologije koje su primjenljive u obrazovanju, zdravstvene tehnologije, napredni sistem e-trgovine, digitalizacija usluga za građane.

Primjeri pametnih gradova u svijetu

Helsinki, Barselona, Cirih, London i Tokio samo su neki od gradova u kojima već postoji uspješna primjena sistema pametnih gradova. Ovi gradovi su usvojili modele za valorizaciju podataka, kao i uključivanje građana u procese donošenja odluka, ali ne samo to. Građani su takođe uključeni u isprobavanje pilot projekata, uključujući i one koja se odnose na MaaS (Mobilnost kao usluga).

Oblasti primjene pametnih gradova

Ove oblasti omogućavaju implementaciju principa pametnog grada i definišu njegove osnovne karakteristike.

Pametna mobilnost

To uključuje gradski javni prevoz i usluge koje se odnose na privatnu mobilnost u gradu, ali i rješenja za pametno parkiranje, inteligentno upravljanje saobraćajem, lokalizaciju prevoznih sredstava, rješenja za dijeljenje automobila (car sharing) i MaaS usluge.

Pametno osvjetljenje

Pametno osvjetljenje, druga oblast primjene smart city-a, sastoji se od tehnoloških rješenja za javnu rasvjetu, kao što su pametna ulična rasvjeta. LED lampe mogu biti međusobno povezane na mrežu i funkcionišu kao čvorišta za druge tehnologije, kao što su inteligentne video kamere.

Praćenje teritorije

Praćenje prirodnih rizika na teritoriji grada (kako u gradu, tako i u okolini) ima za cilj otkrivanje i identifikovanje potencijalno opasnih situacija, kao što su nivo rijeka zbog rizika od poplave i rizici od klizišta.

Pametno mjerenje

Još jedan važan faktor za održivost pametnog grada je pametno mjerenje u energetskom i u vodnom sektoru. Pored mjerenja, međutim, u okviru pametnog grada, neophodno je i pružiti mogućnost kontrole distribucije električne energije.

Pametni turizam

Ovakva vrsta turizma se odnosi na kvantitativne i kvalitativne analize i aplikacije za poboljšanje efikasnosti putovanja i bezbjednosti. Njegov cilj je i da omogući dostupnost usluga turistima, ali i građanima, kroz posebne platforme za lakše posjete gradovima i učešće na događajima.